2. Làm theo cách quần chúng. Việc gì cũng hỏi ý kiến quần chúng, cùng quần chúng bàn bạc. Giải thích cho dân chúng hiểu rõ. Được dân chúng đồng ý. Do dân chúng vui lòng mà ra sức làm. Những nguyên tắc theo đường lối nhân dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh là:

- Đặt lợi ích nhân dân lên trên hết. Đây là nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất bởi nước ta đã là nước dân chủ thì: “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân”¹³, cho nên đã: “Gọi là đảng viên thì phải nhận rõ, phải biết rõ Đảng ta phải làm gì, vào Đảng để làm gì. Đảng ta là tổ chức cao nhất của giai cấp công nhân để phục vụ nhân dân, phục vụ giai cấp, phục vụ cách mạng”¹⁴, chứ Đảng không phải: “Là một tổ chức để làm quan phát tài”¹⁵.

- Liên hệ chặt chẽ với nhân dân. Sự lãnh đạo của Đảng trong mọi công tác thiết thực phải bắt đầu từ quần chúng và được kiểm nghiệm trong quần chúng. Nếu không có quy trình như vậy thì tư tưởng, lý luận trở thành sáo rỗng, đường lối của cán bộ đảng viên rất quan liêu và không phù hợp với thực tế, sẽ dẫn đến sai lầm. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “ Phải lấy thực tế hành động tranh đấu hàng ngày để giáo dục, làm cho quần chúng thấy lực lượng của họ, phát huy sáng kiến, tự họ giải quyết vấn đề, tự họ nâng cao địa vị kinh tế, chính trị, văn hóa của họ”¹⁶.

- Việc gì cũng bàn với nhân dân, giải thích cho nhân dân hiểu rõ. Kinh nghiệm từ các địa phương và vùng miền cho thấy nơi nào công tác yếu kém, có nhiều tiêu cực, mâu thuẫn kiện cáo chồng chéo là nơi đó cán bộ tách ra khỏi quần chúng nhân dân, họ cho rằng quần chúng dốt nát nên không thèm bàn việc, miễn giải thích, đó là sai lầm không thể tha thứ được. Nhân dân rất đông, tai mắt nhiều, nhận thức và trình độ tuy không đồng đều nhưng đa dạng đủ đánh giá và đưa ra những giải pháp hữu hiệu nếu như những vấn đề đó liên quan trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của mình, cho nên: “Bất cứ việc to việc nhỏ, chúng ta phải xét rõ và làm cho hợp trình độ văn hoá, thói quen sinh hoạt, trình độ giác ngộ, kinh nghiệm tranh đấu, lòng ham, ý muốn, tình hình thiết thực của quần chúng. Do đó mà định cách làm việc, cách tổ chức. Có như thế mới có thể lôi kéo được quần chúng”¹⁷.

- Có khuyết điểm thì thật thà tự phê bình trước nhân dân và hoan nghênh nhân dân phê bình mình. Việc quần chúng phê bình cán bộ đảng viên là hoàn toàn có lợi và tích cực (nếu phê bình đúng), nó làm cho cán bộ và nhân dân hiểu nhau, thông cảm với nhau, đoàn kết hơn và giúp nhau cùng tiến bộ. Nếu cán bộ đảng viên có khuyết điểm thì thẳng thắn nhận rồi quyết tâm sửa chữa; đường lối chính sách nào không hợp lòng dân thì công khai sửa đổi, dựa vào ý kiến của quần chúng để thay đổi tổ chức, điều chuyển cán bộ cho phù hợp, như thế thì nhân dân càng thấy rõ vai trò, tiếng nói của mình vì: “Phê bình là quyền lợi và nhiệm vụ của mọi người, là thực hành dân chủ. Cấp dưới có quyền phê bình cấp trên. Nhân dân có quyền phê bình cán bộ, phê bình chính quyền, Đảng và các đoàn thể. Mọi người có quyền phê bình nhau để cùng nhau tiến bộ. Không phê bình tức là bỏ mất một quyền dân chủ của mình”¹⁸.

- Sẵn sàng học hỏi nhân dân. Nhân dân bao gồm các tầng lớp xã hội, nghề nghiệp, trình độ, học vấn đa dạng phong phú nên cán bộ đảng viên phải tin vào dân chúng, học hỏi kinh nghiệm và tìm ra cách giải quyết tốt nhất cho công việc. Muốn học hỏi nhân dân thì cán bộ đảng viên phải thành thực, nhiệt tình, quyết tâm, khiêm tốn và chịu khó. Nếu tỏ thái độ chiếu lệ, hờ hững thì nhân dân sẽ không tin cán bộ, nếu có biết họ cũng không nói hoặc có nói cũng không hết vì miễn cưỡng hoặc không vui lòng, như thế thì sự học hỏi quần chúng mất đi ý nghĩa trọn vẹn và lâu dài. Tuy nhiên quần chúng cũng có người lạc hậu và tiến bộ nên cán bộ đảng viên phải biết lựa chọn và ứng dụng ý kiến của nhân dân một cách khoa học, sáng tạo: “Phải khéo tập trung ý kiến của quần chúng, hóa nó thành đường lối để lãnh đạo quần chúng. Phải đem cách nhân dân so sánh, xem xét, giải quyết các vấn đề, mà hoá nó thành cách chỉ đạo nhân dân. Phải đưa chính trị vào giữa dân gian”¹⁹. Cán bộ đảng viên tuyệt đối không theo đuôi quần chúng, cái gì cũng cho là đúng, nói gì cũng coi là hay, chẳng mấy chốc sẽ đẽo cày giữa đường, mau chóng thất bại.

- Tự mình phải làm gương mẫu cần kiệm liêm chính để nhân dân noi theo. Trong buổi lễ bế mạc Hội nghị cán bộ Đảng lần thứ 6, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán hai chữ "cộng sản" mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước. Đồng chí ta nhiều người đã làm được nhưng vẫn còn những người hủ hoá. Đảng có trách nhiệm gột rửa cho các đồng chí đó. Đồng chí ta phải học lấy bốn đức cách mạng: Cần kiệm liêm chính”²⁰. Hiện nay, trong điều kiện kinh tế thị trường và mở cửa, một bộ phận cán bộ đảng viên đang có xu hướng xuống cấp về tư tưởng đạo đức và quan niệm sống, thậm chí thoái hóa biến chất, quan liêu, tham nhũng, tham ô, lãng phí rồi trở thành tội phạm. Nếu để quốc nạn này tràn lan thì cán bộ đảng viên không còn là mực thước đầu tàu gương mẫu nữa mà chỉ là thước mực xấu xa, khiến cho quần chúng nhân dân mất dần lòng tin vào Đảng. Trong cuộc họp Bộ Chính trị ngày 20/01/1962 để bàn cách giải quyết những tiêu cực này, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rõ: “Quan liêu, lãng phí, tham ô làm hại cho dân. Phải hiểu vì dân mà chống tham ô, lãng phí. Tham ô, lãng phí là một tội đối với nhân dân. Ai cũng phải chống”²¹. Như vậy, chống lại tệ nạn này là một việc cực kỳ khó khăn, nan giải, dài lâu và cán bộ đảng viên trung kiên cần phải dựa vào quần chúng nhân dân mới có thể thành công.

Trong lịch sử hoạt động 90 năm hào hùng và oanh liệt của mình, Đảng Cộng sản Việt Nam đã thực sự tận tâm chiến đấu để phục vụ nhân dân, vì thế toàn dân ta luôn coi Đảng như ngọn cờ chỉ lối đưa đường đến mọi thắng lợi. Bất cứ khi nào và nơi đâu, hễ ý Đảng lòng dân hợp nhất làm một thì mọi công việc to nhỏ khó khăn phức tạp đến mấy cũng thành công. Còn ngược lại, sự gắn bó thống nhất giữa ý tưởng và việc làm không tốt thì nơi ấy nảy sinh vấn đề và mọi việc không suôn sẻ. Chính vì vậy mà Đảng phải dựa vào dân thì mới tập hợp được sức mạnh và trí tuệ của toàn dân tộc. Cho dù có khó khăn đến mấy, người cán bộ đảng viên muốn cho nhân dân Tin thì phải quyết tâm làm vịêc và làm thành công. Đảng ta là một đảng cầm quyền, vai trò lãnh đạo của Đảng được thể hiện ở bộ máy chính quyền mạnh mẽ, trong sạch, khoa học và có năng lực cao. Muốn để dân Phục thì người cán bộ đảng viên phải thực hành cần - kiệm - liêm - chính - chí công vô tư. Phải xung phong làm đầu tàu gương mẫu để nhân dân theo. Phải có tinh thần chống quan liêu - tham nhũng - lãng phí triệt để cho Nhà nước trong sạch, vững mạnh thì mọi lợi ích của nhân dân mới đựơc đảm bảo, quyền dân chủ mới có hiệu lực. Đồng thời chúng ta phải phát huy tinh thần trách nhịêm tăng cường củng cố quản lý kinh tế, tài chính thống nhất từ Trung ương xuống địa phương. Mối quan hệ giữa Đảng với dân là quan hệ gắn bó mật thiết không thể tách rời và tác động qua lại với nhau. Không có quần chúng nhân dân thì không có Đảng. Đảng muốn lãnh đạo cách mạng, xã hội phải dựa vào dân. Nhân dân sẽ dành tình yêu thương cho Đảng nếu như mọi cán bộ đảng viên đều làm vịêc hết lòng vì nhân dân, khó khăn gánh trước - quyền lợi hưởng sau, yêu quý học hỏi nhân dân, bởi: Ngoài lợi ích của nhân dân, của dân tộc, Đảng không có lợi ích gì khác. Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh đã đánh giá một cách đầy đủ, chính xác nhất sức mạnh và vai trò của quần chúng nhân dân. Do đó Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy khi Đảng cầm quyền phải dựa vào nhân dânmà xây dựng Đảng, mà muốn Đảng vững mạnh, cán bộ và đảng viên phải làm cho dân tin - dân phục - dân yêu. Nhớ lại một câu chuyện cách đây 60 năm, khi Thành ủy Hà Nội báo cáo với Bộ Chính trị quy hoạch xây dựng và phát triển Thủ đô, Bác Hồ rất tán thành việc xây dựng nhà Quốc hội to đẹp nhưng lại chưa đồng ý về địa điểm xây dựng trụ sở Trung ương Đảng, Người nhắc khéo đồng chí Phó Bí thư Thành ủy: “Trụ sở Trung ương Đảng phải xây dựng trong lòng dân mới tốt”²². Qua đó, mỗi cán bộ đảng viên càng thấm thía lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Giữ chặt mối liên hệ với dân chúng và luôn luôn lắng tai nghe ý kiến của dân chúng, đó là nền tảng lực lượng của Đảng và nhờ đó mà Đảng thắng lợi. Vì vậy, cách xa dân chúng, không liên hệ chặt chẽ với dân chúng, cũng như đứng lơ lửng giữa trời, nhất định sẽ thất bại”²³./.

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia. Hà Nội, 1995, tập 10, tr4
2. Sđd nt, tập 7, tr235
3. Sđd nt, tập 4, tr48
4. Sđd nt, tập 5, tr293
5. Sđd nt, tr292
6. Sđd nt, tập 8, tr150
7. Sđd nt, tập 5, tr295
8. Sđd nt, tập 4, tr166
9. Sđd nt, tập 5, tr295
10. Sđd nt, tập 7, tr572
11. Sđd nt, tập 5, tr294
12. Sđd nt, tr296
13. Sđd nt, tr698
14. Sđd nt, tập 12, tr221
15. Sđd nt, tập 5, tr249
16. Sđd nt, tập 7, tr28
17. Sđd nt, tr248
18. Sđd nt, tập 6, tr242
19. Sđd nt, tập 5, tr298
20. Sđd nt, tr552
21. Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử. Nxb. Chính trị quốc gia. Hà Nội, 1996, tập 8, tr197
22. Chuyện kể về Bác Hồ. Nxb. Nghệ An 2000, tập 5, tr128
23. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia. Hà Nội, 1996, tập 5, tr286